"Ο αληθινός πολεμιστής, Σωκράτη, διατηρεί την ανθρωπιά του ακόμη και στη μάχη. Κερδίζοντας έναν βάρβαρο θρίαμβο, εξακολουθείς να διακυβεύεις την ψυχή σου. Αυτοί που πολεμούν τον δράκο, μπορούν να γίνουν ο δράκος." [...]
"-Κάποτε είχα έναν δάσκαλο που μου είπε ότι δέσμευση σημαίνει να κάνεις αυτό που ξεκίνησες ή να πεθαίνεις προσπαθώντας.
-Δεν θα καθίσεις εδώ μαζί μας, σαν ένας από εμάς, για μερικά ακόμα χρόνια;
-Ενώ αυτοί οι άνθρωποι τριγυρίζουν ελεύθεροι;
-Οι άνθρωποι τριγυρνούν ελεύθεροι ανά τη γη, Σωκράτη. Η ίδια η φύση τριγυρνά ελεύθερη -με τυφώνες και σεισμούς και πανώλες και ακρίδες. Ακόμα και τώρα, αθώοι πεθαίνουν από βία και λοιμούς, ανάμεσα σε δεκάδες χιλιάδες άλλους ανθρώπους πάνω στη γη. Ποιος έχρισε εσένα υπεύθυνο; Ποιος σου έδωσε τη σοφία ώστε να γνωρίζεις ποιος πρέπει να ζήσει και ποιος να πεθάνει και πώς; Ποιος είσαι για να γνωρίζεις τη θέληση του Θεού;
-Σε ποιον Θεό αναφέρεσαι, Πατέρα Σεραφείμ; Τον ελεήμονα και δίκαιο Θεό που βρήκε αρμόζον μέσα από την απέραντη σοφία του να πάρει την οικογένειά μου; Αυτός είναι ο Θεός στον οποίο προσεύχεσαι;
-Λοιπόν, Σωκράτη, επιτέλους αντιμετωπίζεις αυτό που σε βάραινε τόσο καιρό. Εύχομαι να είχα μια απάντηση -μερικές γλυκές λέξεις για να ελεφρύνω τήν καρδιά σου. Όμως ο Θεός παραμένει ένα μυστήριο ακόμα και για εμένα. Υπήρχε κάποτε ένας σοφός άνδρας που είπε: "Υπάρχουν τρία μυστήρια σε αυτό τον κόσμο: ο αέρας για τα πουλιά, το νερό για τα ψάρια και η ανθρωπότητα για τον εαυτό της". Εγώ έχω βρει πως ο Θεός είναι το μεγαλύτερο μυστήριο από όλα, αλλά παράλληλα τόσο οικείος όσο το καρδιοχτύπι μας, τόσο κοντά όσο η επόμενη αναπνοή μας.. περιβάλλοντάς μας, τόσο κοντά όσο η επόμενη αναπνοή μας.. περιβάλλοντάς μας σαν τον αέρα, σαν το νερό... πανταχού παρών. Αλλά ο νους μας δεν μπορεί να χωρέσει τον Θεό, μόνο η καρδιά.. Εκεί είναι που θα βρεις την πίστη..
-Σταμάτησα να πιστεύω στον Θεό εδώ και χρόνια.
-Ο Θεός αγκαλιάζει ακόμα και τους άπιστους. Πώς θα μπορούσε να είναι αλλιώς; Δέξου το μυστήριο, Σωκράτη. Εμπιστεύσου το. Σταμάτα να προσπαθείς τι θα έπρεπε και τι δεν θα έπρεπε να είναι και θα βρεις την πίστη σου ξανά.
-Οι λέξεις σου πάντα είχαν τη γεύση της αλήθειας, Πατέρα.. αλλά κατά κάποιον τρόπο, αδυνατώ να πιάσω το νόημά τους.
-Κάποτε δεν μπορούσες καν να πιάσεις το ράσο μου. Και τώρα κοίταξε τι συνέβη με λίγη υπομονή..
-Και πολύ εξάσκηση.
-Ναι. Και ίσως είναι καιρός να εξασκηθείς.. με άλλο τρόπο. Η εκπαίδευσή σου σού έχει μάθει τα όρια του νου. Το πνεύμα είναι μια μεγάλη σκάλα προς τον ουρανό, αλλά σταματά δίχως να αγγίζει τον παράδεισο. Μόνο η σοφία της καρδιάς μπορεί να ρίξει φως στο δρόμο. Ο αρχαίος συνονόματός σου, ο Σωκράτης, θύμισε στους νέους της Αθήνας ότι η σοφία ξεκινά με την αναζήτηση...
-Αλλά πέρα από αυτά τα εντυπωσιακά λόγια, Σεραφείμ, τί πρέπει να κάνω;
-Τί πρέπει να κάνει ο οποιοσδήποτε; Να βάλει το ένα πόδι μπροστά από το άλλο! Είσαι μονάχα ένας παίκτης σε ένα δράμα μεγαλύτερο απ' όσο μπορεί κανείς, εκτός από τον Θεό, να χωρέσει στο νου του... Μερικές φορές δεν είμαι καν σίγουρος ότι ακόμα και ο ίδιος ο Θεός μπορεί να το καταλάβει! Μπορούμε μόνο να παίξουμε τον ρόλο που μας δίδεται. Καταλαβαίνεις; Αυτοί που εμφανίζονται στην ζωή σου -είτε για να βοηθήσουν είτε για να σε βλάψουν- είναι όλοι σταλμένοι από τον Θεό. Συνάντησέ τους όλους με ειρηνική καρδιά, αλλά με το πνεύμα του πολεμιστή. Θα αποτύχεις πολλές φορές, αλλά αποτυγχάνοντας θα μάθεις και μαθαίνοντας θα βρεις τον δρόμο σου. Στο μεταξύ, παραδώσου στη θέληση του Θεού, στη ζωή που σου δόθηκε, στιγμή προς στιγμή.
-Πώς γίνεται να γνωρίζω τη θέληση του Θεού, Σεραφείμ;
-Η πίστη δεν εναπόκειται στο να γνωρίζεις κάτι με σιγουριά. Απαιτεί μονάχα το κουράγιο να αποδέχεσαι πως ό,τι συμβαίνει, είτε αυτό φέρνει ευχαρίστηση είτε πόνο, είναι για το ανώτερο καλό."
εκδόσεις έσοπτρον
Δευτέρα 11 Ιανουαρίου 2010
Παρασκευή 1 Ιανουαρίου 2010
Περί τελειότητος..
Μια μέρα ο Σανγκ-σο θέλησε να επισκεφτεί ξανά το εργαστήρι κεραμικής, πριν πάει στην αίθουσα καλλιγραφίας. Επιθυμούσε να δει για μια ακόμη φορά τη δουλειά των αγγειοπλαστών, τις ανάλαφρες κινήσεις τους. Όταν μπήκε στο ευρύχωρο δωμάτιο, μυρωδιές υγρού καολίνη πλανιόνταν στον αέρα.
Έμεινε πολλή ώρα να παρακολουθεί ό,τι έκαναν, χωρίς να μιλάει, κρατώντας την ανάσα του. Δεν ήθελε με κανέναν τρόπο να τους ενοχλήσει.
Παρατηρούσε με μεγάλη προσοχή τις κινήσεις ενός μικρόσωμου ξερακιανού άντρα σε προχωρημένη ηλικία. Πότε πότε ο γέροντας στρεφόταν προς το μέρος του και ένα χαμόγελο φώτιζε το σκαμμένο από το χρόνο πρόσωπό του. Κουνούσε το κεφάλι του σιωπηλά. Ο Σανγκ-σο είχε μαγευτεί από την ακρίβεια με την οποία εκτελούσε καθεμία από τις κινήσεις του. Τον είδε να ολοκληρώνει ένα μικρό φλυτζάνι ίδιου μεγέθους με εκείνο που είχε κρατήσει στα χέρια του στην πρώτη του επίσκεψη.
Ο γέροντας κράτησε το αντικείμενο ανάμεσα στο δάκτυλά του και το γύρισε απ’ όλες τις μεριές για να το εξετάσει. Το φλυτζάνι ήταν άψογο σε όλα τα σημεία, στρογγυλό και λείο, όπως έπρεπε. Έπειτα πήρε ένα άλλο εργαλείο και χάραξε μια μικρή γραμμή μέσα στο κεραμικό, στη μία του πλευρά. Η κίνησή του ήταν προσεκτική και γεμάτη σιγουριά.
Ο Σανγκ-σο εξεπλάγη.
-Μου επιτρέπετε, δάσκαλε, να σας κάνω μία ερώτηση;
-Ναι, βέβαια…
-Για ποιο λόγο κάνατε αυτό το σημάδι πάνω στο φλυτζάνι; Δε σας άρεσε η όψη που είχε πριν; Εμένα μου φαινόταν άψογο.
-Σε τί μας χρησιμεύει η τελειότητα; Απάντησε ήρεμα ο ηλικιωμένος άντρας. Η τελειότητα είναι επίπεδη και χωρίς ιδιαίτερο ενδιαφέρον, χωρίς καμία ένταση.
-Χωρίς ενδιαφέρον είπατε;
Ο ηλικιωμένος άντρας χαμογέλασε. Συνέχισε να επεξεργάζεται το μικρό φλυτζάνι.
-Η τελειότητα είναι ψυχρή, παγωμένη.. Είναι σαν ένα όνειρο που επαναλαμβάνεται επ’ άπειρον χωρίς να αλλάζει.
-Μα κάθε δάσκαλος δεν επιδιώκει την τελειότητα;
-Ναι, ναι .. την επιδιώκει. Τίποτα περισσότερο, τίποτα λιγότερο. Την επιδιώκει.
-Μα εσείς την αγγίξατε.. Εκείνο εκεί το φλυτζάνι.. πριν να το..
-Πριν να ανατυπώσω πάνω του μια κίνηση;
Ο Σανγκ-σο σώπασε. Προσπαθούσε να καταλάβει τι του έλεγε ο ηλικιωμένος άντρας. Εκείνος τον παρατηρούσε με την άκρη του ματιού του. Ακούμπησε προσεκτικά το κεραμικό πάνω στο τραπέζι.
-Ακολουθήστε με, είπε στον νεαρό άντρα.
Και απομακρύνθηκε με μακρόσυρτο βήμα.
-Ο άνθρωπος ζει, χαράζει ένα δρόμο με τα βήματά του, του εξήγησε, μερικές φορές κάνει λάθος, χάνεται, άλλες φορές πάλι βρίσκει αυτό που έψαχνε, δεν έχει και μεγάλη σημασία.. η μοίρα του είναι να προχωράει πάντα μπροστά. Ο άνθρωπος, βλέπετε, είναι ιδιαίτερα παράξενος: Διαρκώς επιδιώκει κάτι άλλο απ’ αυτό που ήδη έχει. Ολόκληρη η ζωή του είναι συνυφασμένη με αυτή την κίνηση.
Άρπαξε δύο φλυτζάνια που ήταν τοποθετημένα πάνω σ’ ένα ράφι στον τοίχο. Το ένα ήταν όμορφο, άψογο. Οι αποχρώσεις του σκούρου μπλε χρώματός του είχαν ένα σπάνιο βάθος.
-Πάρτε τα και τα δύο.
Ο Σανγκ-σο πήρε τα φλυτζάνια, ένα σε κάθε χέρι του. Αναγνώρισε το δεύτερο, αυτό που είχε ήδη κρατήσει με τις σκούρες και τις πορφυρές αποχρώσεις. Το μικρό σημάδι ήταν ακόμη στο χείλος του.
Ο Σανγκ-σο κοίταξε και τα δύο φλυτζάνια, το ένα μετά το άλλο. Το μπλε ήταν υπέροχο, αλλά ύστερα από μια στιγμή του φάνηκε ότι δεν είχε καμία αξία, ότι δεν είχε τίποτα που να μπορεί να τραβήξει την προσοχή του πέρα από την ίδια την τελειότητά του. Αντίθετα, το άλλο βρήκε αμέσως τη θέση του στη χούφτα του, σαν να ήταν ένας φίλος του. Έτριψε με το δάχτυλό του τη μικρή χαρακιά και χάρηκε που ξαναβρήκε αυτή τη μικροσκοπική προεξοχή που το καθιστούσε μοναδικό και ξεχωριστό.
-Λοιπόν; Τι έχετε να πείτε τώρα; Ρώτησε ο ηλικιωμένος άντρας παρατηρώντας τον.
-Η κίνηση… αυτή η μικρή ατέλεια με ελκύει περισσότερο, μουρμούρισε ο Σανγκ-σο.
-Όντως.. η τελειότητα δε μας ενδιαφέρει τόσο όσο αυτό, έτσι δεν είναι; Σ’ αυτή τη γη ό,τι προτιμάμε δεν είναι το ίδιο με ό,τι αγαπάμε…
-Όχι, δεν είναι το ίδιο με ό,τι αγαπάμε, επανέλαβε αργά ο Σανγκ-σο.
Σκεφτόταν και πάλι την εκπαίδευσή του, τους δασκάλους του. Ήθελαν να με κάνουν έναν άντρα ανάγλυφο, χωρίς καμιά προεξοχή, είπε στον εαυτό του. Χωρίς τίποτε απ’ όπου να μπορεί να πιαστεί η ζωή. Κάποιον που δε θα έπρεπε να γνωρίζει το φόβο, που δε θα μπορούσε να ακολουθήσει την καρδιά του. Απολιθωμένο, κατά κάποιο τρόπο νεκρό.
Ο αγγελιαφόρος του Αυτοκράτορα, ΚΑΡΙΝ ΝΑΟΥΡΙ, εκδρόσεις Κέδρος
Έμεινε πολλή ώρα να παρακολουθεί ό,τι έκαναν, χωρίς να μιλάει, κρατώντας την ανάσα του. Δεν ήθελε με κανέναν τρόπο να τους ενοχλήσει.
Παρατηρούσε με μεγάλη προσοχή τις κινήσεις ενός μικρόσωμου ξερακιανού άντρα σε προχωρημένη ηλικία. Πότε πότε ο γέροντας στρεφόταν προς το μέρος του και ένα χαμόγελο φώτιζε το σκαμμένο από το χρόνο πρόσωπό του. Κουνούσε το κεφάλι του σιωπηλά. Ο Σανγκ-σο είχε μαγευτεί από την ακρίβεια με την οποία εκτελούσε καθεμία από τις κινήσεις του. Τον είδε να ολοκληρώνει ένα μικρό φλυτζάνι ίδιου μεγέθους με εκείνο που είχε κρατήσει στα χέρια του στην πρώτη του επίσκεψη.
Ο γέροντας κράτησε το αντικείμενο ανάμεσα στο δάκτυλά του και το γύρισε απ’ όλες τις μεριές για να το εξετάσει. Το φλυτζάνι ήταν άψογο σε όλα τα σημεία, στρογγυλό και λείο, όπως έπρεπε. Έπειτα πήρε ένα άλλο εργαλείο και χάραξε μια μικρή γραμμή μέσα στο κεραμικό, στη μία του πλευρά. Η κίνησή του ήταν προσεκτική και γεμάτη σιγουριά.
Ο Σανγκ-σο εξεπλάγη.
-Μου επιτρέπετε, δάσκαλε, να σας κάνω μία ερώτηση;
-Ναι, βέβαια…
-Για ποιο λόγο κάνατε αυτό το σημάδι πάνω στο φλυτζάνι; Δε σας άρεσε η όψη που είχε πριν; Εμένα μου φαινόταν άψογο.
-Σε τί μας χρησιμεύει η τελειότητα; Απάντησε ήρεμα ο ηλικιωμένος άντρας. Η τελειότητα είναι επίπεδη και χωρίς ιδιαίτερο ενδιαφέρον, χωρίς καμία ένταση.
-Χωρίς ενδιαφέρον είπατε;
Ο ηλικιωμένος άντρας χαμογέλασε. Συνέχισε να επεξεργάζεται το μικρό φλυτζάνι.
-Η τελειότητα είναι ψυχρή, παγωμένη.. Είναι σαν ένα όνειρο που επαναλαμβάνεται επ’ άπειρον χωρίς να αλλάζει.
-Μα κάθε δάσκαλος δεν επιδιώκει την τελειότητα;
-Ναι, ναι .. την επιδιώκει. Τίποτα περισσότερο, τίποτα λιγότερο. Την επιδιώκει.
-Μα εσείς την αγγίξατε.. Εκείνο εκεί το φλυτζάνι.. πριν να το..
-Πριν να ανατυπώσω πάνω του μια κίνηση;
Ο Σανγκ-σο σώπασε. Προσπαθούσε να καταλάβει τι του έλεγε ο ηλικιωμένος άντρας. Εκείνος τον παρατηρούσε με την άκρη του ματιού του. Ακούμπησε προσεκτικά το κεραμικό πάνω στο τραπέζι.
-Ακολουθήστε με, είπε στον νεαρό άντρα.
Και απομακρύνθηκε με μακρόσυρτο βήμα.
-Ο άνθρωπος ζει, χαράζει ένα δρόμο με τα βήματά του, του εξήγησε, μερικές φορές κάνει λάθος, χάνεται, άλλες φορές πάλι βρίσκει αυτό που έψαχνε, δεν έχει και μεγάλη σημασία.. η μοίρα του είναι να προχωράει πάντα μπροστά. Ο άνθρωπος, βλέπετε, είναι ιδιαίτερα παράξενος: Διαρκώς επιδιώκει κάτι άλλο απ’ αυτό που ήδη έχει. Ολόκληρη η ζωή του είναι συνυφασμένη με αυτή την κίνηση.
Άρπαξε δύο φλυτζάνια που ήταν τοποθετημένα πάνω σ’ ένα ράφι στον τοίχο. Το ένα ήταν όμορφο, άψογο. Οι αποχρώσεις του σκούρου μπλε χρώματός του είχαν ένα σπάνιο βάθος.
-Πάρτε τα και τα δύο.
Ο Σανγκ-σο πήρε τα φλυτζάνια, ένα σε κάθε χέρι του. Αναγνώρισε το δεύτερο, αυτό που είχε ήδη κρατήσει με τις σκούρες και τις πορφυρές αποχρώσεις. Το μικρό σημάδι ήταν ακόμη στο χείλος του.
Ο Σανγκ-σο κοίταξε και τα δύο φλυτζάνια, το ένα μετά το άλλο. Το μπλε ήταν υπέροχο, αλλά ύστερα από μια στιγμή του φάνηκε ότι δεν είχε καμία αξία, ότι δεν είχε τίποτα που να μπορεί να τραβήξει την προσοχή του πέρα από την ίδια την τελειότητά του. Αντίθετα, το άλλο βρήκε αμέσως τη θέση του στη χούφτα του, σαν να ήταν ένας φίλος του. Έτριψε με το δάχτυλό του τη μικρή χαρακιά και χάρηκε που ξαναβρήκε αυτή τη μικροσκοπική προεξοχή που το καθιστούσε μοναδικό και ξεχωριστό.
-Λοιπόν; Τι έχετε να πείτε τώρα; Ρώτησε ο ηλικιωμένος άντρας παρατηρώντας τον.
-Η κίνηση… αυτή η μικρή ατέλεια με ελκύει περισσότερο, μουρμούρισε ο Σανγκ-σο.
-Όντως.. η τελειότητα δε μας ενδιαφέρει τόσο όσο αυτό, έτσι δεν είναι; Σ’ αυτή τη γη ό,τι προτιμάμε δεν είναι το ίδιο με ό,τι αγαπάμε…
-Όχι, δεν είναι το ίδιο με ό,τι αγαπάμε, επανέλαβε αργά ο Σανγκ-σο.
Σκεφτόταν και πάλι την εκπαίδευσή του, τους δασκάλους του. Ήθελαν να με κάνουν έναν άντρα ανάγλυφο, χωρίς καμιά προεξοχή, είπε στον εαυτό του. Χωρίς τίποτε απ’ όπου να μπορεί να πιαστεί η ζωή. Κάποιον που δε θα έπρεπε να γνωρίζει το φόβο, που δε θα μπορούσε να ακολουθήσει την καρδιά του. Απολιθωμένο, κατά κάποιο τρόπο νεκρό.
Ο αγγελιαφόρος του Αυτοκράτορα, ΚΑΡΙΝ ΝΑΟΥΡΙ, εκδρόσεις Κέδρος
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)
